Γιατί το Παρίσι και το Μιλάνο αποτελούν δύο από τις πιο σημαντικές μητροπόλεις της μόδας;

Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν σε αυτό;

by Christina Askaridou

9 Αυγούστου 2021

Δύο φορές τον χρόνο, κάθε χρόνο όλοι οι λάτρεις και πιστοί ακόλουθοι της μόδας συγκεντρώνονται στο “Big Four”, δηλαδή στις τέσσερις πιο σημαντικές fashion capitals (Λονδίνο, Νέα Υόρκη, Παρίσι, Μιλάνο) για τις συλλογές Άνοιξη/Καλοκαίρι και Φθινόπωρο/Χειμώνας.

Ο ρόλος των fashion capitals, τις τελευταίες δεκαετίες ειδικά, έχει αποκτήσει πολύ σημαντικό χαρακτήρα αφού όχι μόνο δίνει βήμα σε up and coming designers να δείξουν τη δουλειά τους αλλά έχει μεγάλη επιρροή και στη διεθνή μόδα, μιας και πέραν των fashion shows λαμβάνουν χώρα και διάφορα άλλα trade shows που αφορούν στην παραγωγή και το σχεδιασμό και άλλων προϊόντων. Ως αποτέλεσμα ενισχύεται η εικόνα  των πόλεων που φιλοξενούν αυτές τις δραστηριότητες, αυξάνεται το ηγετικό τους προφίλ και δημιουργείται ένα fashion eco-system γύρω από αυτές.

Εμείς εδώ θα επικεντρωθούμε στους λόγους που το Μιλάνο και το Παρίσι είναι δύο από τις σημαντικότερες πρωτεύουσες της διεθνούς μόδας.

Παρίσι

Το Παρίσι θεωρείται, και όχι άδικα, η παλαιότερη πρωτεύουσα της μόδας και η πόλη που ασκεί τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο της μόδας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι από εκεί ξεκίνησαν και οι haute couture συλλογές. Βέβαια το Παρίσι δεν ήταν η μόνη πόλη που από τον 17ο αιώνα ακόμα αγάπησε και προώθησε τη μόδα. Σημαντικό σημείο σταθμός αποτέλεσε η Βουργουνδία, επίσης στη Γαλλία, αλλά φυσικά και η Φλωρεντία η οποία έγινε γνωστή κυρίως για την κλωστοϋφαντουργία της και τη δημιουργία πολυτελών και ιδιαίτερων υφασμάτων.

Η Γαλλία παραδοσιακά είχε ιδιαίτερη αγάπη στην μόδα και αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε αν ρίξουμε μια ματιά στις Βερσαλλίες, στους αριστοκρατικούς κύκλους της εποχής και φυσικά στην επιτομή του στυλ που υπήρξε η Μαρία Αντουανέτα. Πριν από αυτήν όμως υπήρξε μια άλλη πολύ ηγετική φιγούρα που έπαιξε δραστικό ρόλο στην  ανάδειξη της μόδας ακόμα και ως μέσο άσκησης πολιτικής και σε αυτό συνετέλεσε ο  Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας (Louis XIV). Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ απαιτούσε από την αυλή των αριστοκρατών που τον περιτριγύριζαν να είναι ντυμένοι σύμφωνα με την τελευταία λέξη της μόδας την ίδια στιγμή που ο τότε αρχηγός του Υπουργικού του Συμβουλίου, Jean-Baptiste Colbert, αντιλήφθηκε την βαρύτητα που έχει για την οικονομία η μόδα και τα υφάσματα και προσπάθησε ταυτόχρονα να προωθήσει την ηγεμονία της Γαλλίας και το know-how που διέθετε η χώρα σε αυτά τα ζητήματα.

Μέσα σε αυτό τo πολύ “fashion-friendly” κλίμα δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες ώστε να μπορέσει να ευημερήσει ο πατέρας της υψηλής ραπτικής, ο βρετανικής καταγωγής Charles Frederick Worth. Η επανάσταση που έφερε ο Worth ήταν τόσο μεγάλη που η επιρροή της είναι αισθητή ακόμα και σήμερα στον τρόπο με τον οποίο έχει διαμορφωθεί το τοπίο της μόδας. Όταν ο Worth έφτασε το 1846 στη Παρίσι και ξεκίνησε να σχεδιάζει ρούχα για την υψηλή κοινωνία και την αριστοκρατία της Γαλλίας, εισήγαγε μια τεράστια πρωτοπορία. Μέχρι τότε όλοι οι σχεδιαστές της εποχής σχεδίαζαν για την υψηλή κοινωνία σύμφωνα με τις υποδείξεις και τις επιθυμίες των κυριών που θα τα φορούσαν όμως ο Worth έκανε ακριβώς το ανάποδο, δηλαδή σχεδίαζε ρούχα που ο ίδιος πίστευε ότι θα ήθελε να φορέσει η πελατεία του και τους τα παρουσίαζε επάνω σε μοντέλα της εποχής βάζοντάς τους να παρελάσουν μπροστά τους. Ήταν τα πρώτα δειλά βήματα της πασαρέλας. Όμως ο Worth δεν έμεινε εκεί αλλά ήταν ο πρώτος που σκέφτηκε να βάλει την ταμπέλα με τον όνομά του επάνω στα ρούχα του και έτσι να επιδοθεί σε ένα self-promotion όντας και δεινός καλλιτέχνης αλλά και έμπορος.

Αυτό έδωσε την έμπνευση να δημιουργηθούν αργότερα και άλλοι οίκοι μόδας όπως αυτός του Paul Poiret, της Madeleine Vionnet, του Jeanne Lanvin και της Elsa Schiaparelli μεταξύ πολλών άλλων. Ως αποτέλεσμα, το Παρίσι απέκτησε τέτοια αίγλη που ταξίδευαν επιφανείς άνθρωποι από όλο τον κόσμο για να ράψουν ρούχα εκεί ή ακόμα και να αντιγράψουν το παριζιάνικο στυλ και όταν μάλιστα τη δεκαετία του 1930 εγκαταλείφθηκε το fashion illustration και αναδείχθηκε το fashion photography τότε αυτό αυτόματα έδωσε τεράστια δημοσιότητα στον κόσμο της μόδας.

Όταν χτύπησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος την Γαλλία, όλοι οι οίκοι μόδας ανέστειλαν τη λειτουργία τους και οι Αμερικανοί σχεδιαστές είδαν τη δική τους άνοδο αλλά αυτό δεν κράτησε πολύ γιατί όταν ο πόλεμος τελείωσε η Γαλλία ανέλαβε και πάλι τα ηνία της μόδας ακόμα πιο δυναμικά αναδεικνύοντας τον Christian Dior ο οποίος το 1947 με την collection του New Look εκτόξευσε την γαλλική μόδα και μετά φυσικά δεν άργησαν να αναδειχθούν και άλλοι σχεδιαστές ακόμα πιο τολμηροί, όπως ο Yves Saint Laurent. Βλέπουμε λοιπόν ότι η ιστορία τη μόδας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Γαλλία αφού εκεί αναδείχθηκε η μόδα όχι ως κάτι εφήμερο αλλά ως μέσο άσκησης οικονομικής πολιτικής, προώθησης της γαλλικής κουλτούρας, ανάδειξη του Παρισιού ως την πρώτη και παλαιότερη μητρόπολη της μόδας και φυσικά εκεί διαμορφώθηκε η ιδέα της collection και της συχνής εναλλαγής των διαφόρων trends. Για αυτό η μόδα και το Παρίσι πηγαίνουν “χέρι-χέρι”. C’ est tous!

Μιλάνο

Στην περίπτωση του Μιλάνου τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Μπορεί να μην ξεκίνησε εξαρχής ως μια αμιγώς μητροπολιτική δύναμη της μόδας, όπως το Παρίσι, αλλά στην πορεία των ετών αναδείχθηκε στη διεθνή σκηνή ως μια από τις σημαντικότερες πόλεις όπου χτυπάει η καρδιά της μόδας.

Στην ιταλική επικράτεια πρωταρχικό ρόλο είχε κυρίως η Φλωρεντία η οποία, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, φημίζονταν για τα υφάσματα και τα leather goods που παρήγαγε, τα οποία ήταν υψηλής ποιότητας, καθιστώντας την τη δεκαετία του 1950 και 1960 ως την πρωτεύουσα την μόδας στην Ιταλία υπεύθυνη για την “Alta Moda”, δηλαδή για την ιταλική υψηλή ραπτική. Επίσης, σημαντική πόλη υπήρξε και η Ρώμη που είναι και η “γενέτειρα” του οίκου Fendi και Bulgari.

Τα πρώτα τολμηρά βήματα του Μιλάνου όμως ως προς τη μόδα έγιναν όταν το 1958 όταν φιλοξένησε την πρώτη εβδομάδα μόδας στην Ιταλία. Η πιο δυναμική του πορεία ξεκίνησε ουσιαστικά τη δεκαετία του 1970 όπου το κέντρο βάρους έπεσε πιο ουσιαστικά στο Μιλάνο καθότι η φλωρεντίνικη μόδα ήταν ιδιαίτερα ακριβή και τα ρούχα που παράγονταν εκεί ήταν για πιο special occasions.

Καθώς ο τρόπος ζωής των ανθρώπων άλλαζε χρειαζότανε να παραχθούν ρούχα με υψηλή ποιότητα και πάλι αλλά λιγότερο formal και πιο προσιτά στις τιμές. Έτσι, το Μιλάνο ανέλαβε αυτό τον ρόλο και έγινε ο νούμερο ένα προορισμός για σχεδιαστές και boutiques που έφτιαχναν elegant κομμάτια αλλά για πιο καθημερινή και casual χρήση. Στην κρίσιμη εκείνη δεκαετία λοιπόν του 1970 εγκαινιάζει ο Giorgio Armani το brand του και το 1975 και το 1978 ο Gianni Versace ανοίγει την πρώτη του boutique. Την ίδια χρονιά ο Gianfranco Ferré παρουσιάζει σε ένα fashion show την πρώτη του γυναικεία collection. Αργότερα, ακολούθησαν και άλλοι σχεδιαστές οι οποίοι δημιούργησαν ένα μιλανέζικο στυλ που ακροβατεί μεταξύ της λιτής του κομψότητας, που συνδυάζει αισθητική και άνεση και που πολλές φορές μπορεί να γίνει edgy, τολμηρό και πολύ sexy. Συνεπώς δεν είναι τυχαίο που η πόλη αυτή είναι συνυφασμένη με τις καλύτερες ready-to-wear συλλογές.

Με την πάροδο του χρόνου από τις δεκαετίες του 1980 και έπειτα το Μιλάνο καθιερώθηκε διεθνώς ως μια επιτυχημένη πρωτεύουσα της μόδας με μεγάλη επιρροή όπου συρρέουν όχι μόνο όσοι αγαπούν το ιταλικό know-how αλλά και όλοι όσοι επιθυμούν να το σπουδάσουν, μιας και στο Μιλάνο υπάρχουν πέντε από τα πιο σημαντικά fashion institutes (όπως το Instituto Marangoni, το IED, το PoliModa, το Domus Academy) που δημιουργούν τους σχεδιαστές της επόμενης γενιάς.

Κάνοντας κανείς μια βόλτα στο περίφημο “Quadrilatero D’ oro”, την περιοχή που βρίσκονται συγκεντρωμένα όλα τα luxurious brands και που αποτελείται από τη Via Monte Napoleone, τη Via Alessandro Manzani, τη Via della Spiga και τη Via Corso Venezia αντιλαμβάνεται κανείς γιατί το Μιλάνο του σήμερα θεωρείται τόσο σημαντικό στον κόσμο της μόδας και το πόσα έχει καταφέρει μια μικρή ιταλική πόλη του βορρά με πλούσια ιστορία, παράδοση αλλά και modern spirit που κρατάει ακόμα από την εποχή της Αναγέννησης και την Αικατερίνη των Μεδίκων του 11ου αιώνα.